رفتار منفی و مقابله گرایانه کودک یکساله

در این سال از زندگی روی کودک یکساله تان به شما می نگرد و می گوید (( نه !)) . او ممکن است عصبانی ، جدی یا سرزنده و خوشحال به نظر برسد. هنگامی که از کودکتان کلمه ای می شنوید که به او نوع جدیدی از قدرت می دهد شاید ندانید چه بگویید یا چکار بکنید و دستپاچه شوید.
حتی اگر (( نه )) گفتن کودکتان نشانه ای از افزایش توانایی او در آگاه کردنتان از خواسته اش باشد او احتمالا از ماهها پیش به روش های غیرکلامی به شما (( نه )) می گفته است. آیا اولین باری که قاشق پر از غذایی به دهانش بردید و او روی برگرداند را به خاطر می آورید؟
روانشناسی با تحقیق و بررسی به این نتیجه رسیده است که این حرکت طفل برای اجتناب از قاشق پر از غذایی که والدین به طرف دهان او می برند عملی است که همه ی ما می دانیم به معنی (( نه!)) است.
به محض اینکه کودک یکساله تان بتواند (( نه )) بگوید احتمالا با افزایش تعداد مواردی که او در مقابل شما مقاومت می کند رو به رو خواهید شد. برای تعریف این نوع مقاومت اصطلاح رفتار مقابله گرانه به کار می رود چون گاهی والدین احساس می کنند در مقابل هر پیشنهادی کودک به انجام خلاف آن تمایل دارد.
والدینی که تلاش دارند از این رو در رویی اجتناب ورزند ممکن است احساس کنند هر آنچه انجام می دهند اشتباه و نادرست است.
مادری تعریف می کرد (( از فرزند یکساله ام پرسیدم آیا بیسکویت می خواهد. او خودش را روی زمین انداخت و مرتب می گفت نه ! نه ! بالاخره فهمیدم او مثل هفته گذشته کیک فنجانی می خواهد در حالی که کیک فنجانی در منزل موجود نبود. در این حال نمی دانستم چگونه میتوانم او را خوشحال کنم.))
خوشحال کردن کودک یکساله جسور و بی اعتنا کار دشواری است . خواسته های او هر چه ناچیزتر و نامعقول تر باشند کمتر میتوانید آنها را برآورده کنید. در حقیقت برای خوشحال کردن او هر چقدر تلاش کنید فایده ای ندارد و خواسته های او هرچه بیشتر میشوند و ممکن است بالاخره خسته و خشمگین شوید و به نه گفتن به او تمایل پیدا کنید.
در هر صورت نیازی نیست درباره ی موضوعات بی اهمیت سختگیر باشید و به جنگ و جدال بپردازید. چنین جنگی برنده ای ندارد. اگر کودکتان را وادار کنید تسلیم شود او عصبانی تر شده و مقابله به مثل بیشتری خواهد نمود و چنانچه شما تصمیم به تسلیم شدن بگیرید به خاطر نحوه ی طرح موضوع در ابتدای کار احساس حماقت خواهید کرد.
برای پیشگیری از برخوردهای شدید دادن حق انتخاب بین دو مورد واقعی به کودک یکی از راهبردهای مهم تلقی میشود. به جای پرسش (( شیر میل داری)) بپرسید (( شیر را در فنجان قرمز میخواهی یا آبی؟)) به جای پرسیدن (( دلت می خواهد برای خرید بیایی؟)) بپرسید (( دلت می خواهد حالا برای خرید برویم یا بعد از شنیدن یک داستان ؟)).
از او نخواهید انتخاب بی دلیل انجام دهد: (( دلت می خواهد همین الان بخوابی یا بعدا؟)) پرسیدن چنین مطلبی از یک کودک بسیار خسته و بدخلق عادلانه نیست. پیشنهاد انتخاب یک روش اجتناب از بعضی واکنش های منفی است که همیشه مفید واقع نمی شود.
چنانچه والدین بتوانند با منفی گرایی کودکشان به طور عادی رفتار کنند متوجه خواهند شد خم به ابرو نیاوردن و بی احساس باقی ماندن در هنگام رو به رو شدن با طغیان و سرکشی ، آسانتر خواهد بود.
وقتی یکساله ی شما کلمه ی (( نه )) را بر زبان می راند ببینید آیا واقعا در مقابل چیزی که حق مقاومت دارد ایستادگی می کند؟ اگر از خوردن پوره اش یا پوشیدن جوراب های صورتیش یا بوسیدن عمه اش خودداری میکند به تمایل به (( نه )) احترام بگذارید.
اما اگر از نشستن روی صندلی مخصوص بچه در اتومبیل ، تعویض پوشک یا بر زمین گذاشتن قیچی ای که در کشوی میز تحریر پیدا کرده است مقاومت می کند شما باید در مقابل او محکم و ثابت قدم باشید. در چنین حالاتی حفظ آرامش بدون توجه به نوع موضوع ، مفید و موثر خواهد بود.
اغلب والدین تلاش میکنند یا توضیح کوتاهی در مورد دلیل عدم اجازه انجام کار مورد نظرش یا داشتن چیزی که میخواهد به طفل ارائه کنند ، یا اعتراض های او را نادیده بگیرند و روش خود را ادامه دهند.
با مشاهده ی واکنش های کودک به این عکس العمل های مختلف متوجه خواهید شد کدام یک از موارد بالا برای هر دوی شما مناسب تر است.
گاهی به والدین گفته میشود کودک می آموزد نه بگوید چون این کلمه را از دیگران می شنود و اگر والدین بتوانند کاری کنند که فرزندشان با افعالی که با حرف (( ن )) آغاز میشود رو به رو نشوند ، بعدها آن کلمات را از او نخواهند شنید . این نصیحت به والدین پیام می دهد که (( نه )) جسورانه فرزندشان امر ناخوشایندی است که باید از آن اجتناب شود.
در حقیقت نه گفتن کودک نشان از روی پای خود ایستادن و تمایل به ریسک و به مبارزه طلبیدن والدینی است که به آنها عشق می ورزد و توقع و انتظار لذت بردن والدین از این مرحله از رشد و پیشرفت کودک انتظاری بیش از حد توان است.
اما این مرحله باید این رضایت خاطر را در شما ایجاد کند که کودکتان کم کم برای مستقل شدن آماده میشود.

منبع : کتاب کلیدهای رفتار با کودک یکساله