رشد مهارت‌های حرکتی ماهیچه‌های ظریف کودک سه ساله

کودک آنلاین: کنترل حرکات انگشتانِ کوچک کودک سه ساله، درهای دنیای هیجان‌انگیز جدیدی را به روی او باز می‌کند. او از نقاشی، جور کردن تکه‌های یک اسباب‌بازی و بازی با خمیر لذت می‌برد. این فعالیت‌ها نه‌تنها سرگرم‌کننده هستند، بلکه درواقع تمرین حرکاتی هستند که کودک در آینده برای نوشتن به آن‌ها نیاز دارد.
کودک سه ساله می‌تواند دایره بکشد. به‌جای دایره‌های درهمی که کودک دوساله می‌کشد، او می‌تواند با یک حرکت دایره‌ای دست، کار را به پایان برساند. در حدود سه و نیم سالگی، کودک قادر به‌رسم خطوط متقاطع است.
در این سن، کودکان طرح‌های مختلف را در مقایسه با صورت انسان بهتر می‌کشند. نقاشی‌های صورت انسان هنوز ابتدایی هستند. صورت معمولاً از خطوط اطراف و تنها دو جزء از اجزای دیگر تشکیل می‌شود.
حتی خطوطی که کودک بامداد شمعی می‌کشیده، در مقایسه با خط‌های ابتدایی و توأم با شک و تردید کودک نوپا، در این سن تغییر می‌کند. ازآنجاکه کودک سه ساله می‌تواند مداد را محکم نگه دارد، خط‌های واضح و محکمی رسم می‌کند. طبیعی است که کودک ه ساله به‌جای آنکه مداد را بین انگشتان شست و سبابه بگیرد، در مشت خود نگه دارد.
اغلب کودکان سه ساله علاقۀ خود را به استفاده از دست راست یا چپ به‌وضوح نشان می‌دهند. ولی تصمیم‌گیری نهایی برای بعضی کودکان مدت بیشتری به طول می‌انجامد. بسیاری از کودکانی که در این مورد تعلل می‌ورزند، درنهایت چپ‌دست از کار درمی‌آیند.
پازل‌ها، مکعب‌ها و مهره‌ها
کودکان سه ساله می‌توانند مهارت‌هایی را که به هماهنگی بیشتر بین چشم‌ها و دست‌ها نیاز دارد، از خود بروز دهند. آن‌ها قادرند با مقایسۀ بین قطعات پازل و فضاهای خالی، پازل را تکمیل کنند. البته این روش با روش آزمون‌وخطا که کودکان دو ساله به کار می‌برند، متفاوت است.
آن‌ها قطعات پازل را به زوایای مختلف می‌چرخانند و به‌جای اینکه با فشار و ضربۀ شدید قطعه‌ای را در محل نامناسبی وارد کنند، می‌توانند از عهدۀ درست کردن پازل ساده‌ای با سه تا پنج قطعه برآیند. در چهار سالگی کودکان قادرند پازلی تا حدود 30 قطعه را کامل کنند.
در این سن کودکان می‌توانند تا ده مکعب کوچک را روی‌هم بچینند و برج بسازند. نحوۀ روی‌هم قرار دادن مکعب‌ها دقیق و ماهرانه است. این کودکان همچنین قادرند با استفاده از سه مکعب پل بسازند.
کودکان سه ساله می‌توانند نخ کردن مهره‌ها یا اشیای دیگر را بیاموزند. به نخ کشیدن نیازمند هماهنگی دو دست در مجموعه‌ای از حرکات به جلو راندن، کشیدن و نگه‌داشتن اشیاست. در چنین حالتی اگر سر نخ با کمی چسب مایع یا قطعه‌ای نوارچسب آهارزده و خشک‌شده باشد، این روند نتیجۀ بهتری می‌دهد. نخ بازی کردن، هنگامی‌که کودک مهارت کافی در آن به دست آورد، برایش بسیار شادی‌بخش است.
استفاده از ابزار
کودک سه ساله مشتاق است که از وسایل خانه مانند قیچی، چکش و چاقو استفاده کند. هنگام استفادۀ کودک از این وسایل باید کاملاً مراقب او بود. قدرت تشخیص کودک سه ساله در حد مهارت و چالاکی او نیست.
بریدن و چیدن مهارتی است که به تمرین نیاز دارد. می‌توانید روزنامه‌ها، مجلات یا کاغذهای بی‌مصرف را برای بریدن و چیدن در اختیار کودک قرار دهید. یک تمرین ساده برای کودک مبتدی، چیدن لبه‌های تکه‌ای از مقوای کاردستی است.
بریدن خط منحنی و بریدن اطراف و لبه‌های یک کاردستی مراحل بعدی هستند. به این منظور قیچی مخصوص و بی‌خطری که انتهای تیغه‌هایش گرد و اندازه‌اش با دست‌های کوچک کودک متناسب باشد برای او تهیه کنید. به کار بردن قیچی‌های مخصوص و آموزشی، برای دست‌های کوچک کودک ایمن‌تر و ساده‌تر است.
فعالیت‌ها
کودکان سه ساله مشتاقانه و به‌سرعت به فعالیت‌های حرکتی ظریف می‌پردازند. این فعالیت‌ها به کودکان امکان خلاقیت و ابراز وجود می‌دهند و در رشد مهارت موردنیاز برای نوشتن به کودکان کمک می‌کنند. برای چنین فعالیت‌هایی می‌توان از کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های عمومی استفاده کرد یا آن‌ها را از کتاب‌فروشی‌ها خرید.
فعالیت‌های آلاینده
کار با خمیربازی مهارت‌های حرکتی ظریف مانند فشردن، ضربه زدن و غلتاندن را ایجاد می‌کند. خمر بازی را می‌توان از مغازه‌ها خریداری یا باقیمت مناسب در منزل تهیه کرد. خمیرها را می‌توان با استفاده از رنگ‌های غذایی یا روغن‌های معطر جالب‌توجه نمود.
از طریق آشپزی نیز می‌توان مهارت‌های مشابه را تقویت کرد. مقداری خمیر در اختیار کودک قرار دهید تا با آن کار کند و اجازه دهید دستیار آشپز باشد. هنگامی‌که رایحۀ معطر کیک از داخل فر به مشام برسد، احساس بسیار عالیِ دستیابی به هدف در کودک ایجاد خواهد شد.
نقاشی یکی از فعالیت‌های موردعلاقۀ کودکان در این سن است که می‌تواند با قلم‌مو یا با استفاده از گوش پاک‌کن، یک‌تکه چوب کوچک یا انگشت انجام گیرد. در این سن کودک می‌تواند طرحی را روی صفحۀ کاغذ در محل موردنظرش بکشد. چاپ با میوه و سیب‌زمینی نیز یک فعالیت ارضاکننده و موردعلاقۀ کودکان است.
کلاژ نیز فعالیتی رایج و پرطرفدار در میان کودکان است؛ احتمالاً به‌این‌علت که آنان با چسب بازی می‌کنند. کودکان فشار دادن تیوب چسب و ریختن چسب مایع روی کاغذ را دوست دارند و به همین دلیل عاشق درست کردن طرح‌ها و کاردستی‌های مختلف هستند.
آب‌بازی نیز آرامش‌بخش و سازنده است. مزیت این بازی آموختن مطالبی دربارۀ مایعات، اندازه‌گیری و مخلوط کردن آن‌هاست که کودکان می‌توانند فرابگیرند.
فعالیت‌های غیر آلاینده
کودکان سه ساله عاشق بازی با انگشت‌ها و حرکات دست همراه با آواز خواندن یا آهنگ و ترانه هستند. بازی انگشت‌ها موجب تقویت هماهنگی مهارت‌های حرکتی ظریف و همچنین کمک به کودکان برای به خاطر سپردن کلمات می‌شود.
روش دیگر برای رشد مهارت‌های هماهنگی دست‌ها، استفاده از حرکات زبان اشاره است که در مورد ناشنوایان به‌کاربرده می‌شود. کودکان ایدۀ یادگیری زبان مخصوص و جدید را بسیار دوست دارند. این امر همچنین موجب می‌شود تا کودک بتواند پیچیدگی تفاوت‌ها را بهتر درک کند.
کودکان سه‌ساله هم می‌توانند کاغذ و مقواهای نازک را ببرند و هم ممکن است موهای خود یا همبازی‌هایشان را بچینند. مهم این است راه‌های مناسب و درستی برای رشد و ایجاد تبحر در کارها در اختیار آنان قرارداد.

منبع: کلیدهای رفتار با کودک سه ساله