در زمان کودکی پدر و مادرهای امروزی، داشتن یک دوچرخه یا اتاق خصوصی از بزرگ‌ترین خواسته‌های فرزندان از والدین بود ولی امروز باوجودی که اوضاع اقتصادی در هیچ جای دنیا چندان تعریفی ندارد، والدین به‌جای آموزش ساختن با امکانات موجود به فرزندان تلاش می‌کنند تمام خواسته‌های فرزندانشان را تأمین کنند. همه‌گیر شدن مصرف برخی کالاها، تقلید و چشم و هم‌چشمی نیز از سوی دیگر به زیاده‌خواهی‌های فرزندان دامن می‌زند.
تولیدکنندگان انواع و اقسام کالاهای دیجیتال این روزها به‌جز جلب مشتری جوان و بزرگسال، بازار فروش خود را میان خردسالان و کودکان هم گسترش داده‌اند. بازار این محصولات میان بچه‌ها در حالی پررونق می‌شود که بسیاری از والدین قدرت خرید ساده‌ترین وسایل ارتباط‌جمعی را هم ندارند و معضلات ریزودرشت پشت صفحه‌های رنگی این ابزارهای پرطرفدار، معمولاً بر خانواده‌ها پوشیده است. این هفته نگاهی داریم به فواید و زیان‌های کالاهای دیجیتال برای کودکان.
تلفن همراه
موبایل یکی از محصولات فناوری است که مزایای بی‌شماری دارد. به‌ویژه در این عصر که موبایل تقریب همه کار می‌کند و علاوه بر تلفن، دوربین، کامپیوتر، حسابدار و ... نیز هست . اما همین موبایل دوست‌داشتنی که نفس بسیاری از ما به آن وابسته است برای کودکان مضر و مخرب است. متأسفانه خیلی از والدین در مورد اینکه فرزندان کوچک آن‌ها گوشی موبایل دارد، باافتخار صحبت می‌کنند. کودک 5 یا 6 سالهای که گوشی هوشمند به دست می گرد آیا واقعاً از محدودیت‌ها و روش‌های استفاده آن آگاهی لازم را دارد؟ آیا پدر و مادر او احساس نمی‌کنند نباید این وسیله از این سن کم در اختیار او قرار بگیرد؟
البته برخی از والدین برای استفاده از موبایل برای فرزندان خود محدودیت تعیین می‌کنند و مثلاً فقط دو ساعت موبایل در اختیار او قرار می‌دهند اما برخی از والدین از اینکه تا قبل از سن 12 – 17 سالگی برای فرزند خود موبایل تهیه کنند، اکراه دارند. برخی از خانواده‌ها از اینکه موبایل در اختیار فرزند خود قرار دهند می‌ترسند زیرا هراس دارند مبادا باعث انحراف او بشود.
واقعیت هم این است که والدین نباید به فرزندان دبستانی یا دوره راهنمایی خود موبایل بدهند زیرا با این کار این آزادی را به آن‌ها می‌دهند که وارد شبکه‌های اجتماعی آنلاین شوند. یا متأسفانه با دوستان نامناسب ارتباط‌های مخفیانه داشته باشند. وقتی یک گوشی هوشمند در اختیار یک نوجوان باشد، او به‌طور دائم به اینترنت دسترسی دارد و اینترنت نیز با همه خوبی‌ها، سایت‌هایی دارد که برای فرزندان ما به‌هیچ‌وجه مناسب نیستند.
4 نکته درباره تلفن همراه
خردسالان و دبیرستانی‌ها: کودکی را که تلفن همراه دارد، می‌توان هر جا که باشد، پیدا کرد اما معمولاً خردسالان و دبستانی‌ها به‌تنهایی جایی نمی‌روند که بخواهید نگران آن‌ها شوید. داشتن تلفن همراه در این سنین، بیشتر از مزیت می‌تواند منشأ بروز مشکلات متنوع باشد و مهم‌ترین پیامد منفی، از دست رفتن تمرکز کودک است.
کودک هر جا که هست، مرتب می‌خواهد گوشی را دستش بگیرد و از آن استفاده کند؛ ابتدا در حد بازی و بررسی فهرست‌های گوشی و بعد که این سرگرمی برایش عادی شد، مانند بزرگ‌ترها مرتب گوشی‌اش را برای برقراری ارتباط با دیگران به کار خواهد برد و تماس‌های بی‌دلیل با هم‌کلاسی‌ها یا هم‌سن‌وسال‌هایی که شما اصلاً نمی‌شناسید، شروع می‌شود.
نوجوانان: نوجوانان در این سن با حقیقت بلوغ و پیامدهای آن تازه آشنا شده‌اند و استقلال‌طلبی بخشی از طبیعت آن‌هاست. تلفن همراه در زمان‌هایی که نوجوان در خانه حضور ندارد برای آگاهی از وضعیت او خوب است، اما همین گوشی می‌تواند راهی برای آشنایی با دوستان نامناسب و پیوند عاطفی پوچ با آن‌ها باشد.
سن مناسب: هیچ متخصصی سن خاصی را برای تهیه تلفن همراه، مشخص نکرده است و این محدوده سنی به ویژگی‌های شخصیتی کودک، التزام و شرایط موجود و اطمینان والدین بستگی دارد.
برخورد مناسب والدین: با فرزندتان صحبت کنید و بپرسید که چرا به تلفن همراه نیاز دارد. به‌جای پرسش‌هایی که جواب آن بله یا خیر است، سؤال‌هایی بپرسید که بتواند در جواب آن‌ها درد دل خود را بگوید و شما بعد از گوش دادن به آن‌ها بگویید: «پس این‌طور که من فهمیدم، تلفن همراه را برای... می‌خواهی» و بعد از شنیدن ادامه صحبت‌های او ادامه دهد: «اگر به تلفن همراه احتیاج داری و دوست‌هایت هم تلفن همراه دارند، برای ما هم خوب است چون باعث می‌شود ما هم هر وقت با توکار داشتیم، راحت‌تر بتوانیم به تو دسترسی داشته باشیم. سعی می‌کنم آن را برائت تهیه کنم».
ازاینجا می‌توانید ادامه بحث را به سمتی که گرایش تربیتی‌تان است، بکشانید. معمولاً هر والدی فرزندش را بهتر از هرکسی می‌شناسد، اما باوجود این، احتیاط شرط عقل است و اندکی لغزش در این سالهای حساس عمر کودک و نوجوان مسیر زندگی آن‌ها را به‌کلی عوض می‌کند.
اگر بنا به شرایطی که فرزندتان دارد، احساس می‌کنید خرید تلفن همراه برای او اشکالی ندارد، بهتر است این وسیله را به‌عنوان پاداشی درازای اصلاح یک رفتار، موقعیت تحصیلی یا ورزشی به او بدهید. برای پیشگیری از پیامدهای منفی داشتن این وسیله، بهتر است قبل از خریدن آن، شرایطی را برای فرزندتان تعیین کنید ازجمله سقف ریالی تماس‌ها، زمان استفاده و افراد مورد ارتباط.
لپ تاپ و تبلت
استفاده از رایانه برای بچه‌های نسل امروز اجتناب‌ناپذیر است؛ اینکه هر خانواده یک رایانه تهیه کند، دور از ذهن نیست اما لپ‌تاپ یا تبلت به‌راحتی قابل جابه‌جا کردن هستند و والدین چندان نمی‌توانند کنترل لازم را بر فرزندشان داشته باشند.
6 نکته درباره لپ‌تاپ و تبلت
صرفه اقتصادی: بچه از لپ‌تاپ بیشتر برای بازی استفاده می‌کنند و امکان اینکه صفحه‌کلید، سی دی درایو یا کارت گرافیکی آن را خراب کنند، زیاد است بنابراین به‌صرفه است که یک رایانه معمولی بخرید تا اگر قسمتی از آن خراب شد، بتوانید راحت آن را عوض کنید.
طراحی جمع‌وجور: لپ‌تاپ و تبلت بسیار کوچک‌اند و بدنه‌های خوش‌رنگی هم دارند بنابراین کودکان و نوجوانان این دستگاه‌ها را ترجیح می‌دهند.
استفاده‌های آموزشی: نباید کاملاً دیدتان منفی باشد. در غیر این صورت حتی نمی‌توانید یک چوب‌کبریت دست فرزندتان بدهید. بهتر است از همانا ابتدایی‌ترین سالهای زندگی، با فراهم کردن زمینه و علاقه یادگیری در فرزندتان، او را طوری تربیت کنید که خودش بخواهد از هر فرصتی برای یادگیری استفاده کند.
می‌توانید با نشان دادن سایت‌های آموزشی، بازی‌های آموزشی یا سایت‌هایی که به فعالیت‌های همسالان او مربوط می‌شود، فرزند را از ورود به فضاها و جهت‌های نامناسب دورنگه دارید. قرار بگذارید هرروز در مورد یک موضوع به‌خصوص در اینترنت جستجو کنید و در ساعت مشخصی یافته‌های جدیدتان را به هم نشان دهید.
لپ‌تاپ بخریم یا تبلت: تبلت برای کسانی مناسب است که نوت بوک و لپ‌تاپ را جابه‌جا کنند. البته قیمت تبلت از لپ‌تاپ ارزان‌تر است اما اگر فرزند بازیگوش شما آن را بیندازد، معمولاً تعمیر شدنی نیست. اما اگر قدرت مالی دارید، می‌توانید به‌عنوان پاداش این وسیله را برای فرزندتان تهیه کنید.
ارتباطات تحت کنترل: رایانه هراندازه‌ای که داشته باشد، می‌تواند به اینترنت متصل شود و فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان که تجربه‌های اجتماعی بسیار اندکی دارند، پرخطر است. پس نوع رایانه‌ای که برای فرزندتان تهیه می‌کنید، مهم نیست، فقط باید برای اتصال به اینترنت زمان‌های مشخصی را تعیین کنید و در این زمان‌ها فرزندتان را بالطافت و هوشمندانه زیر نظر بگیرید. می‌توانید با برنامه‌های مخصوص وب‌سایت‌های مجازی را برای فرزندتان تعیین کنید.
محدوده زمانی: حتماً در طول روز زمانی مشخص را برای کودک تعیین کنید و اجازه دهید فقط در همان زمان با رایانه کار کند. به‌این‌ترتیب هم برنامه‌ریزی را به او آموخته‌اید و هم از پیامدهای ناشی از استفاده بدون مراقبت کاسته‌اید.
منبع: تبیان
