خشونت و حسادت در کودک اول

گاهی مشاهده می شود که کودک بزرگتر نسبت به نوزاد احساس خشم و حسادت می کند و حتی این احساس به شکل رفتار خشونت آمیزی درمی آید . این رفتار ، طبیعی و قابل پیش بینی است زیرا خشم و حسادت بین همه افراد و همه سنین وجود دارد.
کودک خشمگین ممکن است خشم خود را با کتک زدن ، فریاد و گفتار زشت و تحریک آمیز نشان دهد. با مشاهده این رفتار ناپسند والدین نباید ریشه مشکل را در وجود نوزاد جستجو کنند بلکه کودک ممکن است بدون داشتن برادر یا خواهر کوچک تر هم رفتار مشابهی از خود بروز دهد.
پدر و مادر نباید کودک خود را از نشان دادن این احساسات منع کنند. باید به کودک آموخت که احساس خشم و غضب امری طبیعی است ولی نباید تسلیم آن شد و بهتر است با کنترل آن از بدرفتاری خودداری نمود.
هنگامی که کودک احساس بدی پیدا می کند غالبا آن را به شکل بچگانه ای بروز می دهد . واکنش کودک در این حالت با گریه ، فریاد یا پرتاب کردن اشیا و کتک زدن و چنگ کشیدن به صورت بچه ها و نوزاد ظاهر می گردد.
این واکنش به کودک کمک می کند تا عصبانیت و خشم خود را فرونشاند ولی از آنجا که این واکنش به دیگران صدمه می زند و آنها را تحریک و عصبانی می نماید مشکلات و برخوردهای جدیدی به وجود می آورد.کودک مشاهده می کند که بزرگتر ها نیز در برابر فریاد و غضب او رفتار مشابهی از خود نشان می دهند.
نتیجه این برخورد انفجار احساسات منفی است که باعث عصبانیت و ناراحتی والدین و کودک پس از پایان مشاجره میشود. در صورت تکرار این مشاجره و رفتار تند و خشونت آمیز افراد خانواده در دام مخاصمه خطرناکی گرفتار میشوند و بعد از یک آتش بس وضعیت تا مشاجره بعدی مدت کوتاهی آرام می شود.
کودک در اثر عصبانیت احساس خود را با رفتار و گفتار زشت نشان می دهد. پدر و مادر باید به کودک کمک کنند تا او بتواند با حرف زدن احساس واقعی خود را بیان کند. وقتی کودک مشغول بازی با عروسک یا اسباب بازی است دوست ندارد کسی مزاحمش شود یا او را وادار به خوابیدن کند.
اگر والدین بخواهند کودک را در این حالت بخوابانند ممکن است با مخالفت او روبه رو شوند و در صورت پافشاری کودک با عصبانیت و رفتار و گفتار نامناسب خود پدر و مادر را برنجاند.
برای تربیت کودک و آرام کردنش بهتر است در مقابل این رفتار خونسردی و متانت خود را حفظ کنید و با چشم پوشی از خطای او به احساس وی جواب دهید. خوب است به او بگویید که وقت بازی تمام شده و موقع خوابیدن است و او میتواند در روز بعد بازی خود را ادامه دهد.
حفظ آرامش و متانت در برابر کودکی که کنترل رفتار و گفتار خود را از دست داده کار دشواری است ولی این شیوه تربیتی به او می فهماند که داد زدن و کج خلقی روش خوبی برای ابراز عصبانیت نیست.
اگر والدین هم در مقابل این برخورد آرامش خود را از دست بدهند کودک هرگز نخواهد توانست به اعمال و رفتار خود مسلط شود.
اگر بتوانید رفته رفته به کودک بیاموزید که به جای تندی و خشونت ، عصبانیت خود را به زبان آورد و آن را ابراز کند پس از مدتی خواهد توانست احساس خود را بهتر بروز دهد و از پرخاشگری خودداری نماید.
بعضی از والدین در برابر عصبانیت کودک ناراحت میشوند به ویژه اگر عصبانیت کودک از دست والدین باشد. در این شرایط والدین از جسارت کودک نسبت به خودشان شگفت زده و عصبانی می شوند.
این عصبانیت ممکن است به قدری باشد که کودک را بترساند و از ابراز احساسات خود در برابر والدین پشیمان کند. اگر کودک نتواند احساس منفی خود را به این وسیله ابراز کند برای فرونشاندن خشم خود راه دیگری انتخاب می کند و با کتک زدن و هل دادن همبازیهایش خود را آرام خواهد کرد.
کودکانی که به این رفتار خشونت آمیز دست می زنند معمولا بچه هایی هستند که پدر و مادرشان به آنها اجازه حرف زدن ، اعتراض و شکایت کردن نمی دهند. این نحوه ابراز خشم معمولا بعد از تولد نوزاد بیشتر میشود.
اگر کودک را ناآرام و بی قرار دیدید طوری با او حرف بزنید و رفتار کنید که خیال نکند او را فراموش کرده اید. اگر بغل کردن و رسیدگی به نوزاد کودک را ناراحت می کند به او بگویید که او را هم دوست دارید .
برای او راهی پیدا کنید که بتواند عصبانیت خود را بیرون بریزد بدون این که به کسی آزار برساند. مثلا اگر یک عروسک دارد او را تشویق کنید که ناراحتی خود را به عروسک بگوید.
کودک ممکن است بخواهد عروسک را پرت کند با کتک بزند. به او بگویید که کتک زدن و پرت کردن عروسک را آزار نمی دهد ولی بچه ها را ناراحت می کند. باید او را از اذیت کردن نوزاد منع کنید و با مهربانی بگویید که کسی اجازه ندارند به او یا نوزاد آزاری برساند.

منبع : کتاب فرزند دوم پیامدها و راه حل ها