مهد کودک خانه دوم کودکان محسوب می‌شود و بسیاری از والدین ترجیح می‌دهند برای آموزش و کسب مهارت‌های بیشتر، کودکشان را به مهد کودک بفرستند. فرستادن کودکان زیر سه سال به مهد توصیه نمی‌شود، اما فرستادن کودکان در سن مناسب به مهد نقش موثری در تربیت و شکل گیری شخصیت آنها دارد. والدین درصورتی می‌توانند از مزایای مهدکودک برخوردار شوند که مهدکودک مناسبی برای فرزندشان انتخاب کنند. در این مطلب به بررسی نقش مهدکودک بر تربیت و شخصیت کودکان، آسیب شناسی مهدکودک و فواید و عوارض مهدکودک می‌پردازیم.
نقش مهدکودک در تربیت و شخصیت کودکان
مهدکودک تاثیر زیادی برشکل گیری شخصیت کودکان و تربیت آنها دارد، برخی از این تاثیرات عبارتند از:
۱. تقویت روابط اجتماعی
مهم‌ترین تاثیر مهدکودک بر کودکان تقویت روابط اجتماعی است. بازی‌های گروهی و افزایش ارتباطات، روابط اجتماعی کودک را بهبود می‌بخشند. یک مربی مهدکودک خوب به کودکان می‌آموزد که چگونه با دیگر همسالان خود رابطه برقرار کرده و دوست‌های جدید پیدا کنند. همچنین وقتی کودکان در بین همسن و سالان خود قرار می‌گیرند در برخی از مواقع با یکدیگر دچار اختلاف خواهند شد. در ابن حالت مربی مهدکودک می‌تواند به کودکان آموزش دهد که چگونه اختلافاتشان با یکدیگر را برطرف کنند.
۲. آموزش نظم و انضباط
کودکان باید هر روز و در زمان مشخصی به مهدکودک بروند و وسایلشان را در مهدکودک تمیز و مرتب نگه دارند. آنها همچنین زمان مشخصی برای تغذیه، بازی و آموزش دارند و طرز صحیح نشستن و صحبت کردن را یاد می‌گیرند. همه این‌ها نظم و انضباط را به کودکان آموزش می‌دهد.
۳. مستقل شدن
بسیاری از کودکان تا زمانیکه در خانه اند برای انجام کارهایشان به پدر و مادر و یا خواهر و برادر بزرگتر از خود وابسته هستند. آنها در مهد یاد می‌گیرند که چگونه کارهایشان را به تنهایی انجام دهند. همچنین دور بودن از محیط خانه باعث می‌شود که وابستگی کودک به مادر کمتر شود و کودک در آینده راحت‌تر بتواند به محیط مدرسه عادت کند.
۴. افزایش اعتماد به نفس و خودباوری کودکان
کودکان در مهدکودک مطالب جدید را یاد می‌گیرند و ارائه این مطالب توسط کودک در جمع‌های دوستانه و خانوادگی، در ایجاد اعتماد به نفس در کودکان موثر است. همچنین مربی مهدکودک نقاط قوت و ضعف کودک را در در زمان بازی و آموزش شناسایی می‌کند و به او کمک می‌کند تا نقاط ضعف خود را برطرف کند.
۵. کاهش اضطراب و ترس در کودکان
وقتی کودکان دور از خانواده و در محیطی جدید قرار می‌گیرند، دچار ترس و اضطراب می‌شوند. این اضطراب قدرت یادگیری آنها را کاهش داده و آنها را در خطر ابتلا به بیماری‌های روانی قرار می‌دهد. محیط مهدکودک یک محیط دوستانه همراه با بازی‌های کودکانه و آموزش است که اضطراب کودکان را کاهش می‌دهد و آنها را برای مدرسه رفتن آماده می‌کند.
۶. رشد عاطفی کودکان
کودکان در مهدکودک یاد می‌گیرند تا احساسات خود را بیان کنند و نگرانی هایشان درمورد دیگران را نشان دهند، بنابراین یک مهدکودک خوب باعث رشد عاطفی کودکان خواهد شد.
تاثیر مهدکودک بر آینده کودکان
مهدکودک تنها مکانی برای نگه داری کودکان نیست، بلکه نهادی نوظهور برای تعلیم و تربیت کودکان است. هر کودکی برای حضور در جامعه به مهارت‌های اولیه نیاز دارد. برقراری ارتباط با دیگران، حل اختلافات با دوستان، بیان احساسات و عدم ترس از حضور در محیط‌های جدید تنها برخی از این مهارت‌ها هستند که مربیان مهدکودک به کودکان می‌آموزند. مربیان به دلیل تخصصی که در این زمینه دارند بهتر از والدین، حتی والدین تحصیلکرده عمل می‌کنند. همچنین مهدکودک کمک می‌کند تا کودکان بر ترس از مدرسه غلبه کنند و برای حضور در مدرسه آماده شوند.
برخی از آسیب‌های مهدکودک عبارتند از:
۱. تقلید از رفتار نامناسب دوستان
کودکان به راحتی تحت تاثیر رفتار گروه همسن و سال خود قرار می‌گیرند و رفتار آنها را تقلید می‌کنند. بیش فعالی، پرخاشگری و لجبازی کودکان می‌تواند تاثیر منفی روی سایر بچه‌ها بگذارد. بنابراین در صورتیکه مربی مهدکودک متوجه وجود این اختلالات در کودکی شد، برای پیشگیری از تاثیر رفتارش بر سایر کودکان باید این موضوع را با خانواده‌ی او در میان بگذارد و از آنها بخواهد تا با مراجعه به مشاوره و روانشناس این مشکلات را برطرف کنند.
۲. مربیان نامناسب
کار با کودکان نیاز به تخصص بالایی دارد و همه افراد از عهده آن بر نمی‌آیند اما متاسفانه برخی از مهدکودک‌ها تنها محیطی برای نگهداری کودکان هستند. مربی‌های اینگونه از مهدکودک‌ها تخصصی در زمینه رفتار صحیح با کودکان ندارند و در برخی از مواقع با وجود داشتن تخصص، روحیه‌ی آنها برای انجام اینکار مناسب نیست.
۳. ترس و اضطراب
ترس و اضطراب یکی از اصلی‌ترین مسائلیست که کودکان در محیط‌های غریبه به آن دچار می‌شوند. شب ادرای کودکان، بی خوابی، ترس و لکنت زبان از عوارض حضور کودکان در محیط‌هایی است که در آن احساس امنیت ندارند. والدین نباید کودکانشان را در حالیکه گریه می‌کنند از خودشان جدا کنند و به مربی مهد کودک بسپارند، بلکه بهتر است برای غلبه بر این اضطراب، والدین در روز‌های ابتدایی مهدکودک چند ساعت کنار کودک بمانند تا به محیط جدید عادت کند.
۴. رفتار نامناسب مربیان
در روز‌های ابتدایی مهدکودک، کودکان به فرصت بیشتری برای یادگیری و انجام فعالیت‌ها نیاز دارند. در چنین شرایطی مربی باید به کودکان فرصت بدهد و با تشویق کردن، انگیزه‌شان برای یادگیری را بیشتر کند اما اگر رفتار مربی نامناسب باشد کودکان انگیزه‌ای برای رفتن به مهدکودک ندارند.
۵. یکسان بودن برنامه آموزشی برای همه کودکان
کودکان دارای استعداد‌های متفاوتی هستند. برخی از آنها در یادگیری نقاشی موفق‌تر از دیگران عمل می‌کنند و برخی دیگر در تمرینات ورزشی بهترند اما معمولا مربیان مهدکودک به این تفاوت توجهی نمی‌کنند و همه کودکان را مجاب می‌کنند تا از یک برنامه آموزشی یکسان پیروی کنند.
۶. تعامل ضعیف خانواده‌ها با مهدها
والدین باید بعد از فرستادن کودکشان به مهدکودک با مربی او در ارتباط باشند تا از مشکلات رفتاری و یادگیری کودکشان با خبر شوند، اما متاسفانه والدین به دلیل مشغله کاری که دارند از انجام اینکار صرف نظر می‌کنند.
۷. از بین بردن خلاقیت کودکان
کودکان وقتی کنار همدیگر جمع می‌شوند بازی‌های جدیدی برای انجام دادن در کنار یکدیگر دارند، اما در برخی از مهدکودک‌ها اختیار کودکان سلب می‌شود و آنها فقط بازی‌های آموزش داده شده توسط مربی را انجام می‌دهند. اگرچه ارائه الگو برای بازی به کودکان بد نیست، اما نباید خلاقیت آنها را ازبین برد.
ثبت نام کودکان در مهدکودک‌هایی که مربیان آموزش دیده دارند فواید زیر را به همراه دارد.
۱. آمادگی برای ورود به مدرسه
همانطور که ذکر شد، رفتن به مهدکودک روابط اجتماعی کودکان را بهبود می‌بخشد، ترس و اضطراب آنها را کاهش می‌دهد و وابستگی کودکان را به والدین کم می‌کند. بنابراین کودکانی که به مهدکودک رفته اند سریعتر به محیط مدرسه عادت می‌کنند و موفق‌تر از سایر دوستان خود که تجربه حضور در مهدکودک را ندارند، عمل می‌کنند.
۲. افزایش علاقه کودکان برای یادگیری مهارت‌های جدید
آموزش‌ها در مهدکودک به صورت گروهی و همراه با بازی صورت می‌گیرد. این شیوه آموزش باعث می‌شود که کودکان شوق فراوانی برای یادگیری داشته باشند.
۳. آموزش مهارت‌های فیزیکی
انجام تمرینات فیزیکی، مهارت‌های حرکتی کودکان را تقویت می‌کند. بازی پازل، بازی با خاک رس، نقاشی و تمرینات ورزشی تنها برخی از فعالیت‌های روزانه در مهدکودک هستند که مهارت حرکتی و تمرکز آنها را بهبود می‌بخشند.
۴. آموزش فکر کردن و مهارت‌های شناختی
کودکان در مهدکودک کاردستی درست می‌کنند، سوال می‌پرسند، مشکلاتشان را می‌گویند و یاد می‌گیرند برای انجام کارهایشان برنامه ریزی کنند. مربی مهدکودک کودکان را به شرکت در بحث و گفتگو تشویق می‌کند و از آنها می‌خواهد تا ایده هایشان را بیان کنند. انجام این فعالیت‌ها قدرت فکر کردن و مهارت‌های شناختی کودکان را بهبود می‌بخشد.
منبع: شیعه نیوز
