انتخاب نوع غذا و مهارت خوردن با وضعیت جسمی و روحی کودک در ارتباط هستند. ذائقه و طعم هایی که کودک به آنها عادت دارد، نتیجه ی یک سری الگوهای رفتاری و مصرفی خانواده است که بر انتخاب کودک تاثیر مستقیم دارد و می تواند سلامت جسمی و روحی او را تحت تاثیر قرار دهد.
به طور مثال اگر غذاهای طبخ شده در خانواده روغن زیادی داشته باشند، کودک همیشه تمایل بیشتری به مصرف و انتخاب این گونه مواد غذایی خواهد داشت.
وجود هر گونه استرس مانند مشاجرات خانوادگی به راحتی می تواند بر میزان اشتهای کودک اثر گذاشته و تمایل او را به غذا خوردن کاهش دهد. نکته ی مهم در مورد انتخاب نوع غذا این است که بدانیم ذائقه ی کودک با افزایش سن تغییر می کند. همین مورد به راحتی وضعیت غذا خوردن کودک را دگرگون می کند.
در نتیجه برنامه ریزی برای افزایش اشتها ، باید براساس ذائقه ی کودک انجام شود؛ به گونه ای که گروه های غذایی اصلی مثل نان و غلات، شیر و لبنیات، میوه ها، سبزی ها و گوشت ها در برنامه ی غذایی روزانه گنجانده شود.
افزایش حجم عضلات، که نتیجه ی دریافت کافی غذاست، مهارت و توانایی انجام فعالیت های جسمی را در کودک بالا می برد. رشد روانی و حالات روحی بر نگرش، عادات، رفتارها و الگوهای غذایی کودک موثر است. در این راستا مصرف غذا در وعده های مشخص برای تامین درشت مغذی و ریز مغذی های لازم برای رشد و نمو کودک حائز اهمیت است. از نظر متخصصان تغذیه این وعده ها شامل سه وعده ی اصلی ( صبحانه، ناهار و شام ) و دو یا سه میان وعده هستند.
در این میان مصرف صبحانه به دلیل افزایش سوخت و ساز بدن در هنگام صبح، برای کودکان اهمیت فراوان دارد. از طرف دیگر تحقیقات زیادی نشان می دهند که صرف صبحانه باعث افزایش قدرت یادگیری و ایجاد تمرکز بیشتر در کودکان می شود.
اطلاعات ثبت شده در منابع تغذیه ای نشان می دهد، کودکانی که 20 دقیقه قبل از آغاز کلاس، صبحانه میل می کنند، نسبت به گروهی که یک ساعت قبل، صبحانه مصرف کرده اند تمرکز بهتر و نمرات بالاتری دارند. با توجه به این نکته که بیشترین فعالیت فکری کودکان به ویژه در سنین مدرسه ساعات آغازین روز است، پس صبحانه باید شامل مواد غذایی باشد که بتواند یک سوم کل انرژی مورد نیاز روزانه را ( معادل 600 تا700 کالری برای پسران و حدود 500 تا600 کالری برای دختران ) تامین کند.
برای تامین انرژی مورد نیاز انواع نان ، غلات آماده صبحانه مانند برشتوک، همچنین مربا، کره، عسل ، خامه، حلیم و برای تامین پروتئین مصرف پنیر، تخم مرغ و شیر توصیه می شود.
نیاز به ویتامین و املاح را می توان با مصرف انواع میوه به صورت تازه یا خشک مانند برگه ها یا آب میوه های تازه ی تهیه شده در منزل تامین کرد. مناسب ترین روش برای استفاده از مواد غذایی ذکر شده و اطمینان از تامین نیازهای کودک در این وعده، مصرف برنامه ی چرخشی در طول هفته است.
وجود یک منبع پروتئینی در وعده صبحانه برای رشد بهتر کودک ضروری است.
با توجه به بررسی های انجام شده اغلب کودکان تمایلی به مصرف صبحانه ندارند. کودکانی که عادت به خوردن صبحانه ندارند، دچار اختلالاتی مانند سرگیجه، تهوع و حتی در بعضی مواقع استفراغ می شوند. این مسئله نیاز به ارایه ی راهکارهای مناسب به منظور ایجاد تمایل برای خوردن صبحانه در کودکان را نشان می دهد.
مصرف صبحانه های حاضری به علت شاغل بودن مادران و نبود فرصت کافی برای جمع شدن سرسفره، از دلایل عدم توجه و تمایل کودکان به صرف صبحانه است. تکراری و یکنواخت بودن مواد خوراکی، ترس و نگرانی از رفتن به مدرسه و مواردی از این قبیل به راحتی شوق و تمایل خوردن صبحانه را از بین می برد.
البته گروهی از کودکان خوردن غذاهای گرم مانند انواع ساندویچ، عدسی و ... را به تناول انواع صبحانه های معمول ترجیح می دهند. توجه به این خواسته ی کودکان و تهیه ی انواع غذاها برای این وعده، خود راهکاری مناسب برای ایجاد تمایل به مصرف صبحانه است.
رعایت مواردی مانند چیدن سفره ای زیبا بر اساس تمایلات کودک، استفاده از رنگ های شاد مانند رنگ نارنجی، عدم مصرف شام پر حجم و دیر وقت، صرف صبحانه توسط خود والدین، فراهم کردن محیطی به دور از نگرانی و ترس و انتقال حس دوست داشتن به فرزندان، باعث تحریک اشتهای کودکان و افزایش تمایل آن ها به مصرف این وعده غذایی مهم می شود.
از نکات مهم دیگر توجه به زمان مصرف صبحانه است.
بهترین زمان برای کودکان سنین مدرسه قبل از ورود به کلاس و در کودکان پیش دبستانی بین ساعت 9-7 صبح است.
فراموش نکنیم که نخوردن صبحانه از دلایل مهم افت تحصیلی در کودکان سنین مدرسه و اختلال رشد در کودکان پیش دبستانی است.
