برنامه ریزی برای میوه خوردن اطفال

میوه خوردن اطفال را چگونه می توان تنظیم کرد و میوه را در برنامه غذایی آنان گنجاند.

بر اساس نظر کارشناسان تغذیه، به همان میزان که رعایت کردن وعده‌های غذایی در کودکان از اهمیت خاصی برخوردار است و نباید هرگز از قلم بیفتد، میوه‌ها و سبزیجات هم در سبد تغذیه‌ای کودکان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به شکلی که؛ کودکان باید روزانه 2 تا 5 واحد میوه دریافت کنند، چرا که این گروه غذایی بخشی از نیاز آنان را به مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها تامین می‌کند و خوشبختانه در فصل تابستان چون اغلب میوه‌ها خوشرنگ و خوشمزه هستند مورد علاقه اغلب کودکان هستند.

سن شروع میوه در کودکان

همه کودکان از زمان تولد تا 6 ماهگی تنها نیاز به شیر مادر دارند. از 6 ماهگی و با آغاز تغذیه تکمیلی که نوع غذا خوردن کودک از حالت مایع به لعابی، پوره، پوره سفت و غذای سفره تغییر می‌کند، تغییرات تکاملی برای دریافت مواد‌ غذایی در کودک ایجاد شده و بنابراین تنوع مصرف خوراکی‌ها هم شروع می‌شود اما این تنوع با مقدار کم یعنی یک قاشق مربا خوری شروع شود تا بدن نوزاد آنزیم لازم برای هضم را داشته باشد. اما از آنجایی که ممکن است کودکان زمینه حساسیت به میوه داشته باشند، باید مصرف را با میوه‌هایی شروع کرد که زمینه ایجاد حساسیت ندارند. بهترین میوه‌‌ای که در چند هفته ابتدایی آغاز تغذیه تکمیلی می‌توان وارد برنامه غذایی کودک کرد، آبمیوه رقیق است که به‌تدریج به غلظت آن افزوده می‌شود. در مورد سبزی‌ها هم بهتر است تغذیه با آب هویجی که با آب سیب مخلوط شده آغاز شود، تا اینکه به‌تدریج و با بزرگ شدن کودک می‌توان میوه‌ها را به‌صورت پوره و بعد تکه‌های کوچک در روند افزایش جویدن و بلعیدن وارد برنامه غذایی کودک کرد. آخرین میوه‌ای که در این روند باید وارد برنامه تغذیه‌ای او شود، مرکبات است. زیرا مرکبات ممکن است حساسیت‌زا باشند. تنها انتخاب موجود در میان مرکبات «آب‌لیموشیرین» است که میزان حساسیت‌زایی آن از دیگر انواع مرکبات کمتر است.

بهترین زمان میوه خوردن در کودکان

بهترین زمان برای خوردن میوه وقتی است که معده کودک خالی باشد و یا هنگام صبحانه است. اگر آب مرکبات هنگام صبح به کودک داده شود موجب افزایش اشتهای او می‌شود. اگر هنگام صرف غذا میوه‌هایی که حاوی ویتامین C هستند بصورت آب میوه به کودک، داده شوند موجب افزایش جذب آهن می‌شوند. به جز صبحانه، میان‌وعده‌ها بهترین زمان استفاده از میوه هستند. با توجه به اینکه کم‌خونی فقر آهن یکی از مشکلات تغذیه‌ای کودکان است و یکی از دلایل اصلی آن استفاده از برنامه غذایی نادرست است، انتخاب میان‌وعده مناسب مانند انواع میوه همراه با خشکبار می‌تواند موجب افزایش آهن دریافتی شود. به خاطر داشته باشید که باید هنگام خوردن میوه در میان‌وعده، به زمان صرف وعده اصلی دقت شود و دست‌کم 90 تا 120 دقیقه تا وعده اصلی فاصله داشته باشد. در مورد کودکانی که به کودکستان می‌روند، مصرف میوه‌هایی مانند سیب می‌تواند در جبران افت قند خون نیز بسیار مفید باشد. به این ترتیب به قدرت یادگیری آن‌ها کمک کرده و آن‌ها بانشاط بیشتری به فعالیت‌های خاص مقطع سنی خود می‌پردازند. دکتر «مازیار توانا» متخصص اطفال در این زمینه می‌گوید: «سرعت رشد کودکان در سال اول بسیار زیاد است و وزن یک کودک یک‌ساله تقریبا 3 برابر وزن او هنگام تولد است. از سال سوم به بعد سرعت رشد، کند اما مداوم می‌شود به‌طوری که سالانه با توجه به دختر یا پسر بودن بین 2 تا 3 کیلوگرم به وزن، و بین 6 تا 8 سانتی‌متر به قد کودک اضافه خواهد شد. به همین دلیل نیاز به غذا کمتر می‌شود اما مادران به اشتباه فکر می‌کنند، کودک دچار بی‌اشتهایی شده و با اصرار کودک را وادار به خوردن می‌کنند. البته این احتمال وجود دارد که وقتی آبمیوه یا میوه شیرین به کودک داده می‌شود، او آن را به‌صورت بافت چربی ذخیره کند. اگر‌چه دریافت 2 واحد میوه در تغذیه روزانه کودک معادل 120 کیلوکالری است و یک شیرینی معادل 150 کیلوکالری می‌باشد، بنابراین توصیه می‌شود، در مورد کودکان چاق به جای منع مصرف میوه، خوراکی‌هایی مانند تنقلات، شیرینی‌ها و شکلات از برنامه غذایی کودک حذف شود».

میوه‌ها را جایگزین آب نکنید

از آنجایی که کودکان در فصل تابستان بدلیل گرمای هوا بیشتر احساس تشنگی می‌کنند، هرگز میوه‌ها را جایگزین آب نکنید و تشنگی‌شان را با میوه برطرف ننمایید. البته با وجود آنکه درصد زیادی از بدن کودکان را آب تشکیل می‌دهد، اما ذخیره آب بدنشان کم است و با تعریق زیاد و وجود بیماری که منجر به اسهال و استفراغ‌شان می‌شود، آب بدنشان از بین می‌رود و دچار کم آبی می‌شوند که در صورت برطرف نشدن، مشکلات زیادی را برای کودک به‌وجود می‌آورد. بهترین راه رفع عطش برای کودکان آب و مخلوط آبمیوه و آب است چرا که وقتی بدن به آب نیاز داشته باشد، دادن موادی حاوی قند مثل میوه‌ها، عطش را به‌خوبی برطرف نمی‌کند و کودک تنها با خوردن آب می‌تواند مقدار آب از دست رفته را بدست آورد.

گرفتن پوست میوه‌ها

پوست میوه، هم می‌تواند برخی مواد مغذی را به بدن کودک برساند و از طرفی مواد سمپاشی شده را وارد بدن او کند. بنابراین برخی میوه‌ها که پوست‌شان حاوی فیبرهای نامحلول است، به‌دلیل نفاخ بودن و نیز به‌دلیل آن‌که کودکان نمی‌توانند آن‌ها را خوب بجوند، بهتر است پوست گرفته شوند. همچنین توصیه می‌شود، پوست میوه‌های وارداتی که حاوی مواد نگهدارنده هستند، گرفته شود. با توجه به فصل گرما و امکان رشد عوامل بیماری‌زا در میوه‌ها نیز بهتر است میوه‌ها در این فصل تا حد امکان بدون پوست مصرف شوند.

مقدار مصرف میوه در روز

میزان مصرف میوه نه در میان کودکان و نه در میان بزرگسالان واحد دقیقی ندارد. کودک در یکسالگی روزانه هزار کیلوکالری دریافت می‌کند و به ازای هر سال، 100 کیلوکالری بر میزان دریافت انرژی‌اش افزوده می‌شود که 50 تا 60 درصد از این انرژی از طریق منابع قندی، 15 تا 20 درصد از طریق پروتئین‌ها و بقیه از طریق چربی‌ها باید تامین شود. بنابراین بخشی از قند دریافتی را می‌توان به‌صورت میوه به کودک داد که به ازای 100 گرم میوه، 15 گرم ماده قندی وجود دارد و در هر گرم قند هم 4 کیلوکالری انرژی، نهفته است. اما به هر حال مصرف میوه باید به حدی باشد که کودک دچار مشکل نشود. نکته قابل اهمیت آن است که باید از دادن نوبرانه‌ها به کودکان اجتناب کرد چون ممکن است سمپاشی آن‌ها درست انجام نشده باشد و ایجاد مسمومیت کند. از سوی دیگر، والدین می‌توانند برای ایجاد تنوع در خوردن میوه، آن‌ها را به‌صورت کوچک خرد کرده، و یا به‌صورت سالاد میوه درآورده و با ریختن کمی آبلیمو، کشمش، دانه‌ها و مغزها یک میان‌وعده بسیار دلچسب برای کودکشان تهیه کنند.

میوه‌های حساسیت زا کدامند؟

حساسیت در اثر عوامل ژنتیک که سیستم ایمنی بدن را دچار اختلال می‌کند، ایجاد می‌شود. در میان غذاهای مختلف حساسیت‌زا، بخشی از میوه‌ها هم قرار دارند. برخی از این میوه‌ها عبارتند از: