رعایت نظم و ترتیب در کودک یکساله

مراعات نظم و ترتیب جنبه ای از شخصیت خلقی است که نشان می دهد رفتارهای کودکتان در الگوهای روزانه تا چه حد قابل پیش بینی است . رعایت نظم و ترتیب در ابتدا به عادات فیزیکی مانند خواب و تغذیه مربوط میشود.
دانستن الگوهای غریزی کودکتان به این دلیل که بیشتر امر مراقبت از کودک یکساله براساس واکنش به نیازهای او در این زمینه هاست بسیار مفید است.
از کودک بسیار منضبط میتوان انتظار داشت هر شب در ساعت معینی به خواب برود و هر صبح در ساعت مشخصی از خواب بیدار شود. خواب های بین روز او مرتب است و مقدار خواب مورد نیاز او در یک روز نسبت به روز دیگر تفاوت چندانی ندارد.
او معمولا هر روز در ساعت معینی گرسنه میشود و حتی مقدار غذایی که می خورد یا مقدار مایعاتی که می نوشد نیز قابل پیش بینی است و اغلب بعد از وعده های غذایی اجابت مزاج خواهد داشت و برای این کار دچار مشکل نخواهد بود.
ممکن است به نوشیدن یک شیشه شیر در موقع خواب عادت کرده باشد . که به نظر می آید مهمترین بخش از برنامه ی روزمره اوست. اگرچه نظم و ترتیب و قابل پیش بینی بودن او میتواند برنامه ریزی روزانه برای کودک را برای والدین ساده تر کند اما تغییر برنامه ی زندگی ممکن است برای او مشکل باشد. احتمال دارد از به تاخیر افتادن زمان خواب روزش ناراحت شود و یا اگر کمی دیرتر از زمان معمول به او ناهار بدهید عصبانی شود.
برنامه ریزی برای کودک نامرتب بسیار مشکل است . اگر والدین بخواهند تا زمانی که کودک خسته شود حوصله به خرج دهند ممکن است تا پاسی از شب مجبور به بازی با او شوند اما این به معنی بیشتر خوابیدن او در صبح نیست.
این کودک ممکن است در طول روز یک خواب نیم ساعته داشته باشد و یا یک بعد از ظهر را کامل بخوابد. پیش بینی مقدار و زمان غذا خوردن او مشکل است. ممکن است او یک وعده غذای زیادی بخورد و یا میل داشته باشد تمام روز میان وعده های کوچک مصرف کند.
الگوی اجابت مزاج او متفاوت است و اگر بیش از یکی دو روز اجابت مزاج نداشته باشد مدفوع او احتمالا سفت تر از معمول است. گرچه این عدم قابلیت پیش بینی رفتار او ممکن است گاهی برای والدین ناراحت کننده باشد اما آنها میتوانند از زیاد بیدار ماندن و نخوابیدن و یا عدم مصرف یک وعده ی غذای کودک لذت ببرند زیرا برنامه او روز به روز تغییر میکند.
اگر او در مهدکودک باشد ممکن است بتواند همزمان با سایر کودکان غذا بخورد و بخوابد اما در منزل باز هم غیرقابل پیش بینی خواهد بود.
در اینجا پرسش هایی مطرح می شود تا با پاسخ دادن به آنها نظم و ترتیب کودکتان مورد مطالعه قرار گیرد :
•    آیا کودک من هر شب در ساعت معینی خواب آلود به نظر می رسد؟
•    آیا کودکم هر روز صبح تقریبا در ساعت معینی از خواب بیدار میشود؟
•    آیا فرزندم روزانه در هر وعده مقدار معینی غذای جامد میل دارد؟
•    آیا کودک من در هر وعده غذایی تقریبا مقدار معینی شیر یا آب میوه می آشامد؟
•    آیا فرزندم هر شب موقع خواب یک شیشه شیر یا میان وعده ای طلب می کند؟
•    آیا کودکم هر روز در ساعت تقریبا معینی اجابت مزاج دارد؟
•    آیا فرزندم معمولا میل دارد هر روز در ساعت معینی فعالیت فیزیکی داشته باشد؟
چنانچه پاسخ های شما به اغلب این پرسشها یک بله محکم است دارای کودکی بسیار منظم و مرتب هستید. اگر جواب شما به بیشتر پرسشها نه است کودک نامرتب و بی نظمی دارید. بعضی والدین درمی یابند که کودکشان در بعضی زمینه ها منظم تر از بقیه ی موارد است.
اگر کودک یکساله تان بسیار منظم و مرتب است احتمالا تاکنون توانسته اید زندگیتان را بر محور نیازهای او برنامه ریزی کنید. زندگی با کودکان منظم عموما آسان تر است چون به راحتی قابل پیش بینی هستند.
در هر صورت چنانچه برنامه های شما با ساعت درونی کودکتان مغایرت داشته باشند احتمالا دچار مشکل میشوید. کودکان منظم هنگام مسافرت یا موقعیت های مخصوص که موجب به هم ریختگی برنامه هایشان می شود ممکن است اوقات سختی را بگذرانند. والدین کودکان تقریبا بی نظم ممکن است درک نکنند از دست دادن خواب روز و یا میان وعده ی غذایی صبح برای کودکشان مشکل است.
والدین کودکان نامنظم تا زمانی که متوجه شوند این الگوهای رفتاری کودک به علت نداشتن ساعت درونی است گاهی فکر میکنند این نوع کودکان بسیار مشکل میخوابند بد اشتها و بهانه گیرند. به محض اینکه والدین کودک نامنظم متوجه شوند کودک آنها در عین غیرقابل پیش بینی بودن در حقیقت قابل پیش بینی است میتوانند واکنشهایشان را نسبت به رفتار او تنظیم نمایند به نحوی که نظم و ترتیب به زندگی تمام خانواده برگردد.
کودک نامنظم معمولا به برنامه ای که با ملایمت اعمال شود واکنش بسیار خوبی نشان می دهد. با داشتن زمان معینی برای به رختخواب رفتن ( نه لزوما به خواب رفتن) و در دسترس قرار دادن غذا ( حتی اگر خورده نشود) کودک می آموزد که زندگی روزانه قابل پیش بینی است حتی اگر آهنگ های درونی در او آماده نباشند.
با رشد کودک نامنظم عدم وجود ساعت درونی در او حتی میتواند یک امتیاز باشد چون به او اجازه می دهد نیازش را به استراحت و غذا برطبق خواسته ها و برنامه هایش عملی کند.
مشکل ترین بخش مسئولیت والدین کودک نامنظم آموزش خود کنترلی و استفاده از توالت است. اگر کودک شما دارای نیاز و زمان بسیار غیرقابل پیش بینی برای تخلیه مثانه و روده ها باشد استفاده مرتب از لگن برای او بسیار مشکل تر خواهد بود و اگر او در این زمینه نامنظم است نسبت به شروع زود هنگام آموزش کنترل خود و استفاده از توالت بسیار هوشیار باشید.
با وجودی که کودک ممکن است موفقیت های گاه به گاه داشته باشد خشک و تمیز ماندن کودک نامنظم ممکن است به زمان طولانی تری نیاز داشته باشد.

منبع : کتاب کلیدهای رفتار با کودک یکساله