خجالت در سنین پایین

چگونه می توان خجالتی بودن فرزندان را درمان کرد  و آن ها را علاقه مند به حضور در جمع دوستان و آشنایان کرد و ترس آن ها از جامعه و فرار آن ها از دورهمی ها را رفع کرد والدین چگونه می توانند به فرزندشان در این زمینه کمک کنند؟

این صحنه حتما برای‌تان آشناست؛ کودکی که در احوالپرسی‌های معمول روزانه با دیگران، پشت والدینش پنهان می‌شود و در جواب احوالپرسی آن‌ها ساکت می‌ایستد؛ این قبیل بچه‌ها را به‌اصطلاح «خجالتی» می‌گویند، مشکلی که اغلب کودکان و حتی نوجوانان و بزرگسالان ممکن است با آن روبه‌رو باشند. در اصل این یک ویژگی شخصیتی است که نباید باعث شرمندگی شود چون نیمی از بزرگسالان فکر می‌کنند خجالتی هستند و بیش از نیمی از آن‌ها هم اذعان می‌کنند که در کودکی خجالتی بوده‌اند؛ این مشکلی است که با تشویق و حمایت قابل اصلاح است. خبر خوب این‌که کودکان خجالتی می‌توانند کم‌رویی‌شان را مدیریت کنند. آن‌ها فقط کمی به حمایت نیاز دارند.

والدین چه کمکی می‌توانند بکنند
حالا که فهمیدید کودک‌تان خجالتی است، بهتر است بدانید که شما به‌عنوان والدین نقش مهمی در رفع این ویژگی در کودک خود دارید. یادتان باشد که هیچ‌کس به اندازه شما فرزندتان را نمی‌شناسد و با علائق او آشنا نیست، بنابراین اصلا نگران نباشید و مطمئن باشید با به‌کار بردن برخی راهکارها می‌توانید این ویژگی را برطرف کنید.

به کودک‌تان برچسب خجالتی نزنید
«ببخشید، این پسر من خیلی خجالتی است» جمله‌ای است که مادر و پدر یک کودک خجالتی معمولا زمان روبه‌روشدن با دیگران به زبان می‌آورند. غافل از این‌که این کار اشتباه است! گفتن این‌که فرزندتان خجالت می‌کشد یا خجالتی است، به او این پیام را می‌دهد که چیزی غیرطبیعی در وجودش هست و شما از این بابت شرمنده یا نگران هستید. همین موضوع موجب می‌شود تا کودک احساس گناه و تقصیر کند. از احساسات او باخبر شوید و به این نکته توجه کنید که او می‌تواند بر ترس خود غلبه کند. برای مثال به او بگویید: «گاهی اوقات طول می‌کشد که که تو در یک موقعیت جدید بتوانی با بقیه گرم بگیری، تولد علی یادت می‌آید چطور در تمام بازی‌ها دست من را گرفته بودی؟ اما آخر مهمانی کلی با بچه‌های دیگر اخت شدی و از بازی با آن‌ها لذت بردی.»

به کودک خود راهبرد‌های موثر مقابله با کم‌رویی را آموزش دهید
به کودک‌تان بیاموزید از دیگر کودکان سوال کند و به جواب‌های‌شان گوش دهد. با او صحبت کنید چطور موقعیتی را که باعث عصبی‌شدن او شده باید مدیریت کند. «اگر در مهمانی عصبی بودی چه کار باید بکنی تا آرام شوی؟ می‌توانی با یکی از بچه‌هایی که در مدرسه می‌شناسی معاشرت کنی، می‌توانی پیشنهاد کنی که تو هم از مهمان‌ها پذیرایی کنی، فکر می‌کنی با دیگر بچه‌ها درباره چه چیزی می‌توانی صحبت کنی؟»

مهارت‌های پایه اجتماعی را به کودک بیاموزید
باید به کودکان بیاموزید که تماس چشمی برقرار کنند، با دیگران دست بدهند، بخندند و با احترام با بقیه ارتباط داشته باشند. می‌توانید با نقش بازی‌کردن و بازی با عروسک‌ها هم این چیزها را به کودک یاد بدهید. این‌که چطور در زمین بازی با دیگران همبازی شوند و… بچه‌هایی که در پیوستن به گروه‌های مختلف موفق عمل می‌کنند ابتدا مشاهده می‌کنند و سپس راهی برای ملحق‌شدن به گروه پیدا می‌کنند. این بازی‌ها را در خانه با کودک انجام دهید و مهارت‌های اجتماعی را تمرین کنید.

الگوی رفتاری با اعتماد به نفسی باشید
شما به‌عنوان والدین باید بتوانید با غریبه‌ها دوستانه برخورد کنید، به دیگران کمک کنید و برخورد آرام در واکنش‌های اجتماعی را در همه زمینه‌ها مدل‌سازی کنید. یادتان باشد کودک با دیدن آدم‌های اطرافش خیلی چیزها یاد می‌گیرد. اگر شما هنگام برخورد با دیگران احساس راحتی کنید و بتوانید با کلمات ساده ارتباط خوبی برقرار کنید، کودک شما هم این رفتار شما را می‌بیند و یاد می‌گیرد. پس سعی کنید، در برخورد با دیگران در سلام کردن و معرفی خودتان پیش‌قدم باشید و سر صحبت را شما باز کنید.

با کم‌رویی فرزند خود همدردی کنید
اذعان به آنچه او احساس می‌کند، بدون داوری منفی، به او کمک می‌کند احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد. دادن این تصور که چیز بدی در رفتار او وجود دارد باعث می‌شود او حس بدی پیدا کند و در نتیجه خجالتی‌تر شود. همدردی با فرزندتان به او کمک می‌کند که مهارت‌های اجتماعی خود را افزایش دهد و با دیگران ارتباط برقرار کند. به کودک‌تان نشان دهید، احساس او را درک می‌کنید. وقتی در یک جشن تولد وارد یک اتاق پر از کودک می‌شوید به او بگویید: «می‌دانم سخت است وارد جمع بچه‌هایی بشوی که این همه سرو صدا می‌کنند!» این جمله به او کمک می‌کند حس راحتی بیشتری داشته باشد و بتواند رفتار بهتری از خود نشان دهد.