کودک آنلاین: همۀ کودکان درزمینۀ پیشرفت تحصیلی، توسط آموزگار خود به‌نوعی مورد
ارزیابی قرار می‌گیرند و دربارۀ آن‌ها اظهارنظر می‌شود. معمولاً گفتگویی
که به شرح پیشرفت تحصیلی کودکان می‌پردازد، به شکل کارت‌های گزارش مستقیم
با والدین در میان گذاشته می‌شود.
اگرچه نمره، تنها عامل فشار در مورد
کودکان محسوب نمی‌شود، اما قطعاً می‌تواند سبب ایجاد تنش در آن‌ها شود.
میزان کمی از تنش نمی‌تواند مضر باشد و فقط نشانه‌ای از وجود نوعی انگیزۀ
معقول در کودک است. وقتی بر میزان این فشارها افزوده می‌شود، نشانه‌هایی
مانند ناخن جویدن، سردرد، دل‌درد یا اضطراب دائمی می‌تواند نشانه‌های آشکار
بروز مشکلات باشد.
اغلب کودکانی که تحت‌فشار این تنش‌ها قرار می‌گیرند، درواقع نمره‌های خوبی کسب می‌کنند؛ اگرچه وضعیت همیشه به این شکل نیست.
علاوه
بر آن، وقتی والدین نشانه‌هایی از تنش در کودک خود می‌بینند، شاید دچار
احساس گناه شوند؛ زیرا معتقدند که خودشان سبب به وجود آمدن این احساس فشار
در کودکانشان شده‌اند. گاهی ممکن است والدین با تحسین، پاداش یا شور و شوق
نشان دادن بیش‌ازحد در مورد نمره‌های کودک، سبب ایجاد فشار در کودکان خود
شوند.
خوب است که در مورد نمره‌های بالا، هیجان از خود نشان دهید. در
غیر این صورت، کودکان تصور می‌کنند که نمرۀ خوب ازنظر والدینشان ارزشی
ندارد.
باوجوداین، کسب مستمر نمرۀ 20 در کارنامه، می‌تواند سبب شود که
کودکان احساس کنند این تنها نمرۀ قابل‌قبول است. علاوه بر این، اگر کودک
همیشه 20 بگیرد، دیگر انگیزه‌ای برای تلاش بیشتر نخواهد داشت و فقط احتمال
دارد که از احتمالِ گرفتن نمرۀ پایین در آینده دچار ترس شود.
به‌احتمال‌زیاد،
فشار ناشی از نمرۀ خوب در سطح دبستان به وجود نمی‌آید، اما به‌محض سخت‌تر
شدن برنامۀ آموزشی و افزایش رقابت در بین دانش آموزان، ممکن است کودکان از
گرفتن نمرۀ 18 واهمه داشته باشند.
گفتگوی والدین با کودک، دربارۀ وضعیت
تحصیلی و ظرفیت یادگیری و پیشرفت تحصیلی بر مبنای تلاش‌های دانش‌آموز، به
والدین امکان می‌دهد روی اهمیت تحصیل و یادگیری تأکید کنند. همچنین این
گفتگوها می‌تواند این پیام را به کودکان بدهد که رقابت مستلزم یادگیری بدون
اشتباه است و اینکه برنامۀ آموزشی و تکالیف درسی، به‌تدریج و با رفتن
دانش آموزان به کلاس بالاتر، مشکل‌تر خواهد شد.
والدین باید از نشان
دادن واکنش بیش‌ازحد نسبت به نمره‌های عالی یا ضعیف دانش آموزان خودداری
کنند. پاداش و تنبیه به ازای کسب نمره، تأثیر اندکی در انگیزش کودکان دارد.
بهره‌گیری از روش‌های جانبی حل مسئله، مؤثرتر است.
وقتی والدین نسبت به
تنش کودکان خود در خصوص نمره واکنش نشان می‌دهند و می‌گویند: نمره‌ها
نشان‌دهندۀ میزان یادگیری تو نیست، این می‌تواند مشکل‌ساز باشد. نمرۀ خوب
مجوز ورود به دانشگاهِ خوب و کسب شهرت است. همچنین، موقعیت‌های تحصیلی
بسیاری پیش روی کودکتان می‌گذارد.
به‌علاوه، اغلب کودکان گمان می‌کنند
فقط باید آن چیزی را یاد بگیرند که به آن علاقه دارند. اگرچه والدین باید
حتماً کودکان را به دنبال کردن علائق خود تشویق کنند، کودکان نیز باید
انتظارات تحصیلی رایج را برآورده سازند.
والدین اغلب در القای پیام‌های
خود گیج می‌شوند؛ زیرا می‌خواهند درعین‌حال از تحت‌فشار قرار دادن کودک
خودداری کنند. مع‌ذلک، نمره اهمیت خود را دارد؛ اگرچه قطعاً همه‌چیز در آن
خلاصه نمی‌شود. تلاش، ابتکار عمل، نگرش و علاقه‌مندی‌ها، نشانه‌هایی است که
می‌تواند کودکتان را در پیمودن مسیری ناهموار، برانگیزد و هدایت کند.
کودکتان
را ترغیب کنید تا دربارۀ دغدغه‌های خود در مورد نمره با شما صحبت کند. این
بهتر است تا اینکه فشارهای درونی را بر خود تحمیل کند. اگر دیدید سر صحبت
را باز نمی‌کند، شما باید حرفش را پیش بکشید. در غیر این صورت، ممکن است
تصور کند که انتظارات شما از او و از خودتان ناعادلانه است.
پرداختن
به‌نوعی ورزش فیزیکی متعادل و فعالیت‌های تفریحی هم می‌تواند به کودکتان
کمک کند تا تنش‌های خود را کنترل کند. اگر کودکان علائمی مبنی برقرار گرفتن
در معرض فشاری شدید از خود بروز دهند، شاید مشاوران بتوانند با درک
احساساتشان به آن‌ها کمک کنند.
همچنین می‌توان تمرین‌هایی برای کاهش
فشار عصبی به آن‌ها آموزش داد و یا با استفاده از روش خواب مصنوعی یا
بازخورد ذهنی، راه غلبه بر فشار را به آن‌ها آموخت.
حتی گاهی که کودکان،
بر اساس توانایی‌های خودشان نیز در مدرسه تلاش نمی‌کنند، نشانه‌هایی از
تنش از خود بروز می‌دهند. تکالیفی که انجام‌نشده، برگه‌های امتحانی که در
طول‌ترم حل‌نشده باقی‌مانده و دفع الوقت، ممکن است سبب شود کودکان احساس
تنش بیشتری کنند تا زمانی که واقعاً تکالیف خود را انجام می‌دهند.
حتی
کودکانی که ذهن خلاقی دارند هم ممکن است زیر بار فشارهایی این‌چنینی قرار
گیرند. بااینکه چنین کودکانی می‌توانند به‌سادگی از پس مسائل درسی برآیند،
بعید نیست در ذهنشان این تصور غلط وجود داشته باشد که قادر نیستند این کار
را به‌خوبی انجام دهند، درحالی‌که آن‌ها به‌راحتی می‌توانند حتی به اهداف
رفیعی که به نظر غیرممکن می‌رسد، دست یابند.
اطمینان بخشیدن به آن‌ها از
این نظر که قادر خواهند بود همۀ سؤالات ورقۀ امتحانی را پر کنند و نمرۀ
کامل بگیرند، ممکن است فقط نتیجۀ عکس بدهد و باعث شود که بیشتر تحت‌فشار
قرار بگیرند.
اگر کودکتان احساس می‌کند که به دلیل انجام تکالیف زیادی
که در طول‌ترم انجام داده، از پای درآمده، بهتر است از همان ابتدا به او
کمک کنید که تحقیق‌هایش را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کند و تکالیف خود را
به‌صورت روزانه انجام دهد. به‌این‌ترتیب او می‌تواند گام‌های حساب‌شده‌ای
در جهت پیشرفت بردارد و حتی از کمک شما هم بهره‌مند شود.
دانش‌آموزانی
که در جامعۀ کنونی ما بیشتر تلاش می‌کنند، در بسیاری از دوراهی‌ها، تنش و
فشار بیشتری را تجربه می‌کنند. والدین نمی‌توانند در برابر این فشارها از
ایشان دفاع کنند، اما می‌توانند با ایجاد چشم‌اندازی مناسب به آن‌ها یاری
برسانند.
علاوه بر آن، این امر بسیار مهمی است که والدین فشارهای
غیرضروری و غیرواقعی مضاعفی را به فشارهایی که ممکن است کودکانشان قبلاً
تجربه کرده باشند، اضافه نکنند. والدین به‌طورمعمول، سخت تلاش می‌کنند تا
فشاری بر کودکشان وارد نشود، ولی گاهی با توجه به هیجان ناشی از موفقیت‌های
کودکان خود، مشکل است که همیشه از آن‌ها توقع زیاد نداشته باشیم.
والدینی
که همواره می‌کوشند رابطۀ خوبی با کودک خود داشته باشند، وقتی لازم است
برای کنترل احساسات درونی کودک، بدون ایجاد فشار غیرمعمول بر او، انتظارات
خود را تعدیل کنند، احتمالاً حساسیت بیشتری از خود نشان می‌دهند.
منبع: کلیدهای پرورش کودک تیزهوش
