کودک آنلاین: پوسیدگی دندان‌ها زمانی شایع‌ترین بیماری دوران کودکی بود. در دو
دهۀ گذشته میزان شیوع و شدت آن افت کرده است و عمدتاً تصور می‌رود دلیل آن
اضافه شدن مادۀ فلوراید به خمیردندان‌ها و آب آشامیدنی است. اما روند این
کاهش متوقف‌شده است. پوسیدگی دندان‌ها اکنون در خانواده‌های کم‌درآمد و کودکانی که بیش‌ازحد غذاهای آماده و تنقلات شیرین و نوشابه می‌خورند، دیده می‌شود.
علت چیست؟
پوسیدگی
دندان از فعالیت میکروب‌هایی ناشی می‌شود که در پلاک‌های دندانی، یعنی
پوشش چسبنده‌ای متشکل از بزاق و بقایای غذا که روی سطح دندان‌ها تشکیل
می‌شود، زندگی می‌کنند. این میکروب‌ها از اجزای غذا و نوشیدنی‌ها (عمدتاً
قندها) برای کسب انرژی استفاده می‌کنند و هنگام تجزیه آن‌ها، اسید تولید
می‌کنند. این اسیدها، که توسط پلاک دندانی نزدیک به دندان‌ها نگه‌داشته
می‌شوند، موجب جدا شدن مواد معدنی کلسیم و فسفات از مینای دندان می‌شوند.
اگر این فرآیند مهار نشود و ادامه یابد، مینای دندان و نهایتاً لایۀ زیر آن
نابود می‌شود. اگر پوسیدگی دندان در این مرحله درمان نشود، ممکن است مغز
دندان آسیب ببیند که منجر به صدمۀ دائمی به اعصاب و رگ‌های خونی داخل آن
می‌شود.
علائم
پ.سیدگی دندان در مراحل اولیه معمولاً موجب هیچ‌گونه علائمی نمی‌شود. علائم اصلی پوسیدگی در مراحل بعدی عبارت است از:
- حساسیت دندان به غذاها یا مایعات داغ، سرد، شیرین
-
در پوسیدگی بسیار پیشرفته، ممکن است دندان سیاه شود، در سطح مینای دندان
حفره‌های قابل‌رؤیت وجود داشته باشد و ممکن است درد زیادی نیز داشته باشد.
آیا باید کودکم را نزد دندان‌پزشک ببرم؟
پوسیدگی
اگر زودتر کشف شود قابل اصلاح است، پس بهتر است در 1 سالگی معاینۀ کامل
دندانپزشکی (چک آپ) را برای کودک انجام دهید. از این سن دندان‌های کودک
باید در فواصل زمانی معین معاینه شود. فواصل هرچه کوتاه‌تر باشد، بهتر است.
اما معمولاً هر شش ماه یک‌بار کافی است. اگر بین معاینه‌ها علائمی بروز
کرد، باید ظرف چند روز کودک را نزد دندان‌پزشک ببرید.
دندان‌پزشک ممکن است چکار کند؟
دندان‌پزشک
دندان‌های کودک را معاینه می‌کند و ممکن است رادیوگرافی نیز انجام دهد.
اگر علائم پ.سیدگی در مراحل اولیه را ببیند، ممکن است فقط دندان‌ها را تمیز
و جرم‌گیری کند تا امکان تماس دندان با بزاق فراهم شود؛ بزاق می‌تواند
مواد معدنی موردنیاز مینای دندان را از نو تأمین کند. شاید ژل فلوراید نیز
تجویز شود.
برای پوسیدگی‌های پیشرفته‌تر، دندان‌پزشک ممکن است بخش
پوسیدۀ دندان را بتراشد و پر کند. اگر عصب دندان به‌طور ترمیم‌ناپذیری
صدمه‌دیده یا توسط عفونت از بین رفته باشد، ممکن است لازم باشد که بیرون
آورده شود.
چگونه از پوسیدگی پیشگیری کنیم؟
رژیم غذایی حاوی قند کم،
بیش از 5 یا 6 وعده در روز غذا نخوردن، خوب تمیز کردن دندان‌ها و معاینۀ
دندانپزشکی در فواصل منظم، همگی به پیشگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.
دفعات
و مقادیر مصرف غذاها و نوشابه‌های قندی توسط کودک را محدود کنید. او را
تشویق کنید تنقلات قندی و نوشابه‌های قندی، بین غذاها نخورد و میزان مصرف
غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی، شامل آب‌میوه و نوشابه‌های گازدار را نیز کم
کنید. آب‌میوه را با آب رقیق کنید و با نی به کودک بدهید.
باکتری‌هایی
که منجر به خرابی دندان‌های کودک می‌شوند، معمولاً از دهان بزرگسالان
(پدر، مادر، خواهر، برادر و ...) به دهان کودک منتقل می‌شوند. برای جلوگیری
از این امر باید از استفاده اشتراکی از ظروف و قاشق با کودک، خودداری
کنید.
درصد بالایی از پوسیدگی دندانی کودکان ناشی از شیر دادن به کودک
هنگام شب است. بیشتر مادران در طول شب به‌دفعات مکرر به کودک خود شیر
می‌دهند، غافل از این‌که همین کار بیشترین تأثیر را در پوسیدگی دندان‌ها
دارد. برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های کودک بعد از یک‌سالگی، باید شیر
دادن هنگام شب به‌صورت کنترل‌شده باشد.
کارشناسان معتقدند، با نزدیک شدن به ساعت‌های پایانی شب، باید تغذیه کودکان
با استفاده از مواد شیرین متوقف‌شده یا به حداقل برسد، زیرا ترشح بزاق
دهان هنگام خواب کاهش می‌یابد و مواد شیرین مدت بیشتری روی دندان‌ها باقی
می‌مانند.
دندان‌های کودک باید دو بار در روز با یک خمیردندان حاوی
فلوراید مسواک شود؛ یک‌بار بعد از صبحانه و خصوصاً یک‌بار هم آخر شب قبل از
خوابیدن (بیشتر کودکان شش یا هفت‌ساله نمی‌توانند دندان‌هایشان را خوب
مسواک بزنند. باکمی خمیردندان، همه سطوح دندان‌های کودک را به نرمی و
به‌طور کامل مسواک بزنید).
منبع: همه کودکان سالم‌اند اگر ...
