بیدار شدن و خوابیدن به موقع کودک ده تا سیزده ساله

کودک آنلاین: والدین انتظار دارند که فرزند ده تا سیزده ساله شان از صبح تا شب مسئولیت کارهای خودش را به عهده بگیرد. آن ها دوست دارند فرزندشان در زان مناسب به رختخواب برود تا بتواند صبح سرحال و شاداب از خواب برخیزد و با این کار، سلامتی خود را حفظ کند. همچنین والدین هم آخر شب وقت ازاد داشته باشند.
اما اکثر کودکان در انجام وظایفی که به آنها محول شده، تعلل می کنند. در بعضی از خانواده ها، زمان خوابیدن در شب و بیدار شدن در صبح، برای بچه ها و والدین هر دو عذاب آور است.
بچه  معمولاً در برابر زود خوابیدن از خود واکنش نشان می دهند، چون تمام روز به مدرسه رفته اند، تکالیف خانه و فعالیت های فوق برنامه انجام داده اند و هنگام شب که اوقات فراغت دارند، علاقه مند به دیدن تلویزیون هستند، دوست دارند با رایانه کار کنند، با دوستانشان تلفنی صحبت کنند یا با سرگرمی های دیگر وقت خود را بگذرانند.
هنگامی که بزرگتر می شوند، می خواهند استقلال بیشتری داشته باشند و دربارۀ زمان خواب با والدین خود مشاجره می کنند. در مورد خواب ظهر بچه ها، نباید بیش از حد لزوم سخت گیری کنید، چون معمولاً بچه ها از خواستۀ شما پیروی نمی کنند و در واقع بیشتر بچه ها به آن اندازه خوابی که والدین در نظر دارند، احتیاج ندارند.
بگومگوهای صبح هنگام می تواند به اندازۀ مشاجره های شب هنگام دردسر ساز باشد، مخصوصاً اگر همۀ اعضای خانواده مجبور باشند صبح زود از خانه خارج شوند.
کودکان معمولاً وقتی از خواب برمی خیزند، سرحال نیستند و بعضی از آنها هنوز احساس خستگی می کنند، چون به حد کافی استراحت نکرده اند. ممکن است افراد خانواده صبح ها عجول باشند و با اضطراب و استرس فراوان، آمادۀ بیرون رفتن شوند؛ احتمالاً کودک برای دوری از روبه رو شدن با این موقعیت نامطلوب، عمداً وقت تلف می کند یا برخورد دیگری نشان می دهد.
علت دیگر خواب آلودگی کودکان، این است که ممکن است او دلش بخواهد بیش از حد معمول بخوابد، چون دوست ندارد با مشکلات مدرسه، خانه یا همسالان روبه رو شود.
اگر شما و فرزندتان دائم در مورد بیدار شدن و به خواب رفتن او درگیری لفظی دارید، سعی کنید عملکرد خود را تغییر دهید. اگر شما بیشتر انعطاف پذیر باشید و بگذارید خودش تا حدودی تصمیم گیری کند، فرزند شما هم مسئولیت پذیر می شود و با شما همکاری بیشتری می کند.
می توانید به صورت آزمایشی، ساعت خواب او را تا یک ساعت و نیم عقب ببرید، به این ترتیب عملکرد و پیشرفت او را بررسی کنید.
می توانید تصمیم بگیرید که خودش ساعت خوابش را انتخاب کند. اکثر بچه ها زمانی که تا این حد به آنها آزادی داده می شود، معمولاً وقت مناسبی برای خوابیدن انتخاب می کنند.
اگر در مورد وقت خوابیدن برای بچه ها محدودیت ایجاد نشود و آنها هم در این مورد لجبازی نکنند و از خود مقاومت نشان ندهند، ممکن است دیگر بیدار ماندن تا دیروقت این قدر برایشان جالب و جذاب نباشد و به طور طبیعی هنگامی که خسته می شوند، به رختخواب بروند.
هنگامی که به کودک اجازه می دهید زمان خواب خود را انتخاب کند، نباید نسبت به عملکرد او بی تفاوت باشید، هنوز هم بر اعمالش نظارت داشته باشید و تا حدودی او را کنترل کنید.
باید در این مورد محدودیت هایی در نظر بگیرید: ساعت ده خوابیدن در تمام روزهای هفته دیر است، دارد دیر می شود، بهتر است بروی بخوابی و به این ترتیب به او یادآوری کنید.
ولی اگر فرزندتان به طور مداوم تا دیروقت بیدار می ماند یا صبح ها خسته و خواب آلود است، هنوز در این مورد مسئولیت پذیر نشده است و فعلاً شما باید برای زمان خواب او تصمیم بگیرید. اما می توانید چند ماه که گذشت، دوباره فرصت دیگری به او بدهید.
اگر فرزندتان احساس می کند که می تواند در مورد زمان خواب، خودش تصمیم گیری کند، ممکن است شوق بیشتری برای هماهنگی در دیگر امور زندگی از خود نشان دهد. مثلاً چه رفتاری در برابر شما و خواهر و برادرش داشته باشد یا صبح ها چه برخوردی با دیگران داشته باشد.
اگر شما در مورد زمان خواب سخت گیری نکردید، ولی باز هم مشکلاتی ایجاد شد، دربارۀ این وضعیت با او حرف بزنید: چرا اینقدر دیر آماده می شوی؟
اگر او می خواهد خودش از خواب بیدار شود، مرتب در مورد تنظیم کردن زنگ ساعت و کوک کردن آن یادآوری کنید. ولی بهتر است که خودتان هر روز صبح او را از خواب بیدار کنید.
اگر او همیشه موقع برخاستن از خواب بداخلاق است، باید تا حد زیادی صبر و حوصله به خرج دهید، ولی در این مورد تذکراتی به او بدهید: وقتی از خواب بیدار می شوی، نباید با من بداخلاقی کنی.
برنامۀ روزانۀ خود را به نحوی تنظیم کنید تا بتوانید هنگام صبح مفیدتر و مؤثرتر عمل کنید، مثلاً می توانید به فرزندتان پیشنهاد دهید به جای صبح، شب استحمام کند تا صبح ها کمی بیشتر بخوابد؛ صبحانه را خودتان حاضر کنید و برایش ساندویچ یا تغذیه آماده کنید تا او مدت زمان لازم برای آماده شدن را داشته باشد یا همه ده دقیقه زودتر از حد معمول بیدار شوند تا کمتر برای حاضر شدن عجله به خرج دهند.
به هر حال اگر این روش ها باز هم مؤثر نبود، بهتر است بفهمید چرا فرزندتان برای این که روز را آغاز کند تنبلی می کند؟ آیا در مدرسه مشکلاتی دارد؟ آیا با همسالان خود درگیری لفظی یا بدنی دارد؟ آیا او باید مقررات و قانون زیادی را رعایت کند؟
سعی کنید در این باره با او حرف بزنید و به او بفهمانید که به او توجه دارید و می خواهید در این مورد به او کمک کنید و با مهربانی و دلسوزی او را تشویق کنید که در مورد بیدار شدن و خوابیدن مسئولیت پذیرتر باشد.

منبع: راهنمای کامل والدین از ده تا سیزده سالگی