اسباب بازی کودکان باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

یکی از نیازهای مهم و اساسی کودک٬ نیاز به بازی و اسباب بازی است. بازی برای کودک همانند آب است برای ماهی. کودک بدون بازی نمی تواند به رشد متعادل و سازنده ای برسد. اسباب بازی شوق زیستن را در وجود کودک برمی انگیزد و موجب پرورش قوای جسمی٬ ذهنی٬ روانی٬ عاطفی و اجتماعی کودک می شود

ویژگی های اسباب بازی خوب:

1­- نخستین ویژگی هر اسباب بازی برانگیختن حس کنجکاوی کودک است: به عقیده روانشناسان اسباب بازی خوب نه تنها نباید برای او یادآور بازی خاص بوده و تکراری به نظر برسد٬ بلکه باید حس کنجکاوی او را برانگیزد.

2­- اسباب بازی باید پرسش های زیادی را در ذهن کودک ایجاد کند: نو بودن و غیرتکراری بودن اسباب بازی شاخص ترین مشخصه های است که می تواند ذهن کودک را به پرسیدن و جستجو وادار کند.

3­- بازی و اسباب بازی باید پاسخگوی حس خلاقیت کودک باشد: حس خلاقیت٬ حسی است که در همه کودکان با شدت و ضعف مختلف وجود دارد٬ بنابراین کافی است این حس در کودک بیدار شود. نقاشی٬ بازی با لگو٬ بازی با اسباب بازی های فکری٬ کاردستی و... به خوبی حس خلاقیت کودک را سیراب می کند.

4­- خط مشی بازی کودک را با ظرافت تعیین و هدایت کنید: پژوهشگران به والدین توصیه می کنند بدون آنکه مستقیما سوق دهند٬ بازی با اسباب بازی یا وسیله ای خاص را خود شروع کنند. مثلا برای جلب نظر او با مداد رنگی شروع به نقاشی کنید٬ به این ترتیب کودک بدون توضیح٬ کار شما را تکرار خواهد کرد و با تکرار به شیوه ای صحیح او را به سمتی که خواسته اید هدایت کرده اید. مدادرنگی٬ ماژیک و آبرنگ٬ پازل مناسب سن کودک٬ بازی های فکری و ... و کار کردن والدین با این وسایل کودک را به بازی این وسایل متوجه می کند.

5­- بازی باید مهارتی را به کودک بیاموزد: کودک با بازی باید مهارتی به مهارت هایش افزوده شود. این مهارت می تواند مهارت خواندن٬ نوشتن٬ صحبت کردن در جمع٬ برقراری ارتباط با دیگران٬ نقاشی٬ ساخت سازه های جدید٬ ارتقای حس مسئولیت پذیری و... باشد.

6­- اسباب بازی های کودکان پیش دبستانی باید آنها را برای ورود به مدرسه آماده کند؛ به عقیده روانشناسان بهترین شیوه آموزش٬ سوق دادن غیرمستقیم کودکان به سوی آموزش های لازم برای شروع مدرسه است٬ چرا که آموزش مستقیم٬ کودک را از آموزش دل زده می کند.

7­- اسباب بازی نباید کودک را به سوی خشونت و تکرار رفتارهای خشن سوق دهد: بنابراین از خرید انواع سی دی٬ شخصیت های کارتونی عروسکی خشن٬ تفنگ٬ اسباب بازی ها با صدای گوش خراش و... خودداری کنیم.

8­- تعادلی میان خرید اسباب بازی ها برقرار کنید: به این معنی که در مقابل خرید مدادرنگی٬ کتاب و... توپ سایر اسباب بازی هایی را که باعث تحرک کودک می شود٬ فراموش نکنید. بازی های پرتحرک بخش دیگری از نیازهای روحی ­روانی کودک را برآورده می کند. از طرفی با بازی های گروهی کودکان رفتارهایی چون مشارکت٬ گذشت٬ مسئولیت پذیری٬ رفتار با همسالان٬ یافتن دوست و... را می آموزند.

9­- اسباب بازی را مناسب سن کودک انتخاب کنید: بازی کودک با اسباب بازی که از سن کودک پایین تر است او را از تلاش بازداشته و کودک را به دستیابی آسان به خواسته ها عادت می دهد. این مسئله درباره باز یهایی که از سن او بزرگتر است نیز صادق است. به این ترتیب که سختی نامناسب این بازی ها کودک مناسب سن را از تلاش دل زده کرده و او را از ادامه فعالیت باز می دارد و تفکر شکست در مقابل تلاش را به ذهن او القا می کند. بنابراین وسایل بازی باید دقیقا کودک انتخاب شوند.

10­- در نهایت اینکه وسیله بازی ابزاری برای رشد و بالندگی ذهنی و جسمی کودک است: بنابراین باید طوری انتخاب شود که کودک با وسایل بازیاش٬ لذت بازی و تفریح را تجربه کند.

روانشناس مشهور٬ ژان پیاژه تاکید می کند که والدین در انتخاب اسباب بازی دقت و هوشیاری لازم را داشته باشند؛ چرا که در شکل دادن به تمایلات عاطفی و روانی او نقش مهمی ایفا می کند و چنانچه در انتخاب آنها توجه کافی نشود٬ ناخواسته تمایلات کودکان به گونه ای شکل می گیرد که مورد انتظار نبود.



وسایل بازی باید دارای ویژگی های زیر باشند:

کودک را یاری دهند تا تجربه کند٬ کشف کند و طبیعت و محیط پیرامون خود را بشناسد. محرک خلاقیت کودک باشند و او را به تلاش ذهنی و آفرینندگی وادارند.

به پرورش قوه تخیل او یاری برسانند.

به کودک کمک کنند مهارت هایی را که در بزرگسالی ممکن است برای او سودمند باشند٬ بیاموزد.

کودک را به شکل غیرمستقیم در راستای تکامل توانایی های فیزیکی و روانی او یاری کنند.

تنوع تولید و اشباع بازار از انواع اسباب بازی ها٬ هرچند کودکان را هر لحظه با دنیای جدیدی آشنا کرده و رویاهایشان را به واقعیت تبدیل میکند؛ اما همین تنوع٬ انتخاب بهترین گزینه را با اندکی دشواری روبه رو کرده است. توجه به خواست کودک از یک سو٬ و ضرورت توجه به کیفیت اسباب بازی های انتخابی از سویی دیگر٬ و تاکید روانشناسان بر انتخاب بهترین گزینه٬ والدین و کودکان را کلافه و سردرگم کرده و قدرت انتخاب را از آنها سلب می کند٬ اما می توان با توجه به چند نکته ساده٬ انتخاب اسباب بازی را به سرگرمی شیرین تبدیل کرد.

منبع: tizland